तीन बर्ष अघि राष्ट्रियस्तरको मनकामना बिकास बैंक, हेटौडाको यती फाईनान्स र काठमाडौको भ्याली फाईनान्स मर्ज हुँदा संकटग्रस्त मनकामनाका सेयरधनीले अब आफ्ना दुखका दिन सकिएको महसुस गरेका थिए । १ अर्ब ३८ करोड ६२ लाख रुपैयाँ चुक्ता पूँजी भएको बिकास बैंक हुनु भनेको त्यतिखेर चानचुने कुरा थिएन । कतिपय बाणिज्य बैंककै पूँजी त्यति थिएन ।
चित्र ईन्टरनेटबाट लिईएको हो ।
डीडीए गर्दा पूर्व आँकलन गरिए भन्दा फरक अबस्था देखिएपछि झण्डै मर्ज भााँडिएको थियो । राम्रो हुन्छ भन्ने सोचिएको थियो तर परिणाम आयो उल्टो । त्यस मर्जपछि मनकामनाका मात्रै हैन, भ्याली र यतीका लगानीकर्ताले पनि हदैसम्मको सास्ती पाए ।
राम्रो फाईनान्समा गनिने यती मात्रै हैन, भर्खर साधारण सेयर जारी गरेको भ्याली फाईनान्सका सेयरधनीलाई मनकानासँगको मर्ज अभिशाप नै सावित भयो । सेयर मूल्य झरेर ६० रुपैयाँ भन्दा तल पुग्दा हजारौ लगानीकर्ताले करोडौ गुमाए । त्यसको एउटै कारण थियो, तत्कालीन घरेलु तथा साना उद्योग बिकास बैंकको नाममा भएको घोटाला मनकामना बिकास बैंक बनाईदा ढाकछोप गर्नु । गलत कार्य ढाकछोप गरी स्वस्थ संस्थालाई संकटग्रस्त संस्थामा मिसाउँदाको परिणति यस्तै भयो । धन्न एनडीईपी डेभलपमेन्ट बैंक मर्जर प्रक्रियाबाट बाहिरिएकाले त्यसका सेयरधनीले भने मर्जरको सास्ती र त्यसबाट तंग्रिन गरेको संघर्षको अनुभुति गर्न पाएनन् ।
यस्तो थियो अबस्था
मर्जरबाटै बिकास बैंकहरुमा सबैभन्दा ठूलो बनेको यतीलाई धेरैले डुबेको बैंक भन्थे । यती डेभ्लपमेन्ट बैंकको सेयरमा लगानी गर्न नाक खुम्च्याउनेहरु धेरै थिए । सेयर बजारमा सेयरको मूल्य झरेर ६० रुपयाँ भन्दा तल आएको थियो ।
निस्क्रिय कर्जा अनुपात २० मा पुगेको, जगेडा कोष घाटा ६१ करोड नाघेको र त्रमासिक खुद घाटा ७ करोड ६७ लाख पुगेको थियो । पूँजी कोष पनि नकारात्मक बनेको भए यतीलाई उहिल्यै राष्ट्र बैंकले कारबाहीको घेरामा राखेर कहिल्यै उकासिन नपाउने बनाउने थियो, धन्न त्यो चाँही हुन पाएन ।
अहिले कस्तो बनेको छ ?
उसलाई स्वस्थ बन्न तीन बर्ष भन्दा बढी समय लाग्यो । यस आर्थिक बर्षको पहिलो त्रैमासबाट भने अब यतीका लगानीकर्ताको घाऊमा खाटा बस्न आँटेजस्तो देखिएको छ । यतीले चालु आर्थिक वर्ष, पहिलो त्रैमासमा ६ करोड ६२ लाख रुपैयाँ खुद मुनाफा कमाएको छ । यो गत वर्षको सोहि अवधिको तुलनाभन्दा ४ सय दशमलव ७७ प्रतिशतले बढी हो । बैंकले गत वर्षको सोही अवधिमा १ करोड ३२ लाख रुपैयाँ कमाएको थियो ।
बैंकले प्रति सेयर आम्दानीलाई १९ रुपैयाँ नघाएको छ भने जगेडा कोषमा ११ करोड ५२ लाख रुपैयाँ जम्मा पारेको छ । गत बर्षको पहिलो त्रैमासमा भन्दा ब्याज आम्दानी बढाउँन सकेको छ भने गत बर्ष चार करोड भन्दा बढी रहेको संचालन घाटालाई यस बर्ष चार करोड ७८ लाखले धनात्मक बनाएको छ ।
बैंकले निक्षेप बढाएर १० अर्ब ८२ करोड जम्मा पारी ९ अर्ब १२ करोड लगानी गरेको छ । पूँजी कोष अनुपात १३.२९ हुनु र निस्क्रिय कर्जा अनुपातलाई ४.२९ मा सिमित पार्न सक्नुलाई प्रगतिको संकेतको रुपमा लिनसकिन्छ ।
चालु आर्थिक बर्ष प्रथम त्रैमासको बित्तीय बिबरण यहाँ हेर्नुहोस् ।
गत बर्षको चौथो त्रैमासमै बैंकले प्रगतिको संकेत दिन थालेको हो । उसको जगेडा कोष धनात्मक हुनुका साथै निस्क्रिय कर्जा अनुपात पाँच प्रतिशत भन्दा तल त्यतिबेलै झरेको थियो ।
अब के आशा गर्ने ?
काठमाडौको दरबारमार्गमा कार्यालय राखेर बाणिज्य बैंक सरहकै सुबिधा ग्राहकहरुलाई दिनसक्नु र देशका बिभिन्न भागमा २७ शाखा संजाल र २० एटीएम सेवा संचालन गर्नु उसका आशलाग्दा पुर्वाधार हुन् । हेटौडाको सुमार्गी समूह र मनकामना केवलकार संचालन गर्ने चितवन कोई समूहको उल्लेखनीय हिस्सेदारी रहनु बैंकको अर्को पक्ष हो ।
बैंक प्रगति तिर लम्किए पनि यतीले यस बर्ष गर्ने साधारणसभामा कुनै लाभांश बाड्न सक्दैन । बरु लगानीकर्ताले ५० प्रतिशत पूँजी थप्नुपर्छ । हकप्रदको सूचनामा उचालिएर यस कम्पनीको सेयर किनिहाल्नु चाँही त्यति फाईदाजनक नहुनसक्छ । यतीले ५० प्रतिशत हकप्रद जारी गर्नुका साथै मर्जमा जानका लागि साझेदार पनि खोजिरहेको बुझिन आएको छ । आफै चुक्ता पूँजी पुर्याएर बलियो बिकास बैंकमा कायम रहन सके यती नेपालका बैंक तथा बित्तीय संस्थाहरुको एकीकरण सम्बन्धी एउटा पाठ हुनसक्छ ।
..................................................................................................................................................................
डिम्याट खाता खोल्नु भएको छैन ? घरमै बसी बसी अनलाइनबाट डिम्याट खाता खोल्न चाहनुहुन्छ भने यहाँ क्लिक गर्नुहोस् ।
....................................................................................................................................................................
मेरो लगानी अब सबै स्मार्टफोनमा ! एण्ड्रोइड मोवाइल एप्सका लागि यहाँ क्लिक गर्नुहोस् । एप्पलको आइफोन तथा आइप्याडका लागि यहाँ क्लिक गर्नुहोस् । तपाईँ मेरो लगानीका प्रत्येक अपडेट फेसबुक, ट्वीटर र गुगल प्लस मार्फत पनि पाउन सक्नुहुन्छ ।
