तिलक कोइराला । परमेश्वर अधिकारी 

निरन्तर ओरालो लागिरहेको सेयर बजार अरु झार्न यस्तो लेख्यो भन्ने आरोप नलगाउनुहोला, हामी यथार्थ विवरणसहित नियमनकारी निकायहरुलाई आग्रह गर्दछौ - ७१ अर्बको थप सेयर अब  लगानीकर्ताले किन्न सक्दैनन्, त्यसैले पूँजी बृद्धिको म्याद थर्पौं ।   हेर्नुहोस् तथ्य विवरण 

 ७१ अर्बको थप सेयर बिक्रीमा यसरी आउँदैछः

सेयर बजार खस्कदै गएर दोस्रो बजारबाटै साधारण सेयरको लागतमा सेयर किन्न सकिने अबस्था आएको बेला ७१ अर्ब रुपैयाँ बराबरको हकप्रद र थप नयाँ साधारण सेयर ( एफपीओ) आउँदा बजारले धान्न सक्दैन । यस अघि हकप्रद जारी गरेका कम्पनीका संस्थापक र साधारण सेयरधनीले मुस्किलले आफ्नो हिस्सा वापतको सेयर किने पनि अब यही ढंगले बजार खस्कदै जाने हो भने कयौं कम्पनीहरुको हकप्रद नबिक्ने संभावना बढेको छ । त्यसमाथि सेयर धितो कर्जा बन्द र चालु रहेका कर्जाधारीलाई पनि मार्जिन कलले सताउने क्रम बढ्दा धेरै घाटा खाएर सेयर बेच्नु परेको अबस्था छ । सर्बसाधारणले एफपीओ र साधारण सेयर निश्काशनमा उल्लेखनीय सहभागिता जनाईरहेका छन् भन्ने तर्क गर्ने हो भने पनि बजार मूल्य भन्दा महंगोमा एफपीओ किन्न कोही तयार नहुने अबस्था आएको छ । त्यसैले बैंक तथा बित्तीय संस्थाहरुको पूँजी बृद्धिमै यसले मार पार्ने निश्चित छ ।

७१ अर्ब रुपैयाँ बराबरको साधारण सेयर ( आईपीओ) निश्काशन हुने हो भने बजारले पचाईदिन पनि सक्थ्यो तर त्यसमा आईपीओको हिस्सा २१ करोड रुपैयाँ बराबर मात्रै र बाँकी हकप्रद र एफपीओ भएकाले अबस्था डरलाग्दो देखिएको हो ।  झण्डै ६० अर्ब रुपैयाँको हकप्रद छ भने ११ अर्बको एफपीओ छ । 

सानिमा, सिटिजन्स लगायतका ठूला बाणिज्य बैंकले यसअघि ल्याएका ठूला हकप्रद र नेपाल लाईफको एफपीओलाई बजारले पचायो भन्दैमा चुप लाग्ने अबस्था छैन । पहिले र अहिलेको स्थििति धेरै फरक छ किनभने हिजो धेरै हकप्रद आउने भयो भनेर उफ्रिनेहरु सुस्ताएर लाखापाखा लागिसकेका छन् । 

२०७४ असार मसान्त आउन अझै पाँच महिना बाँकी छ, पूँजी नपुर्याउनेलाई कारबाही गरौला भनेर राष्ट्र बैंक बस्नु घातक हुनेछ । एकातिर तरलता अभावको समस्या समाधान गर्न नसक्ने र अर्कोतिर सेयर धितो कर्जामा बन्देज लगाउने कामले बैंक तथा बित्तीय संस्थाका लगानीकर्तालाई दोहोरो समस्यामा पारेको छ । यस्तो अबस्थामा राष्ट्र बैंक कारबाहीको डण्डा लिएर मात्रै बस्ने तर समय छदै तार्किक निष्कर्षमा नपुग्ने हो भने गभर्नर डा. चिरन्जिवि नेपालको क्रान्तिकारी निर्णय क्षमतामा प्रश्न उठ्ने छ । 

बैंक तथा बित्तीय संस्थाहरुलाई मर्ज र एक्विजिशनमा जान बाध्य पार्न नसक्नु र जत्तिसुकै हकप्रद र एफपीओ जारी गर्ने प्रस्ताव ल्याए पनि सहमति जनाउनुको दोष राष्ट्रबैंकले सकार्नेपर्छ । नेपालको बैकिड. तथा पूँजी बजार क्षेत्रलाई थप खस्कन नदिन स्टान्डर्ड चार्टर्डको धितोपत्र बोर्डबाट स्वीकृति भएको एफपीओलाई तत्काल जारी हुन रोकेर यो प्रक्रियाको सुरुवात गर्नेपर्छ । हकप्रद र एफपीओको ओईरो नरोक्ने हो भने बजारले धान्न सक्दैन । 

 हकप्रद सेयर जारी गर्न लागेका यी कम्पनीहरु हेरौंः 

यहाँ समाबेश गरिएका तथ्य बिबरणहरु धितोपत्र बोर्डको वेभसाईटबाट लिईएको हो । 

यहाँ समाबेश गरिएका तथ्य बिबरणहरु धितोपत्र बोर्डको वेभसाईटबाट लिईएको हो । 

यहाँ समाबेश गरिएका तथ्य बिबरणहरु सम्बन्धित कम्पनीहरुको साधारणसभा र संचालक समितिको निर्णयमा आधारित छन् ।

यहाँ समाबेश तथ्यहरु सम्बन्धित  कम्पनीको संचालक समितिबाट पारित भई सार्वजनिक भएका निर्णयहरुमा आधारित छन् । 

यी कम्पनीहरुको  हालको चुक्ता पूँजी र राष्ट्र बैंकले तोकेको चुक्ता पूँजी पुर्याउनुपर्ने बाध्यतालाई मध्यनजर गरी मर्ज र एक्विजिशनलगायतको विकल्प नभएको अबस्थामा थप हकप्रदको आंकलन गरिएको हो । 

नेपाल लाईफको एफपीओ आबेदनमा ठूलो रकम फसेको बेला धितोपत्र बोर्डले अर्को ठूलो कम्पनी स्टान्डर्ड चार्टर्डलाई एफपीओ निश्काशनको स्वीकृति दिएपछि तरलता अभावको त्रास अरु बढेको छ । 

अरु कम्पनीहरुले पनि एफपीओका लागि बोर्डमा आबेदन गरेका छन् । 

अरु धेरै कम्पनीहरुले साधारणसभाबाट एफपीओ प्रस्ताव पारित गराएर धितोपत्र बोर्ड जाने तयारी गर्दैछन् । 

तथ्य बिबरणहरु कम्पनीको साधारण सभाले गरेको निर्णय र अन्य स्रोतबाट प्राप्त भएका हुन् । 

अपी, अरुण भ्याली लगायतका कम्पनीहरुको बिबरण धितोपत्र बोर्डबाट लिईए पनि तत्काल स्वीकृति नआउने अबस्था छ ।

 तथ्य बिबरणको स्रोतः धितोपत्र बोर्डको वेभसाईट

साधारण सेयर निश्काशनका लागि धितोपत्र बोर्डमा आबेदन गरेका आँखुखोला, जोशी हाईड्रो लगायतको बिबरण समाबेश गरिएको छैन ।

नोटः समाचारको बाहिरी आबरणमा देखाईएको स्केच financial.com बाट साभार गरिएको हो ।