राष्ट्र बैंकको पूँजी योजनाको असर अहिले बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुमा देखिन थालेको छ । अर्कातिर प्रदेशस्तरमा उक्लिनका लागि पूँजी वृद्धिको अरु उपकरण नभएका कारण पनि न्युन पूँजी भएका बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले अर्जरको क्रमलाई तिब्रता दिएका छन् ।

मर्जर निती अवलम्बन गर्दै राष्ट्र बैंकले ल्याएको पूँजी योजना अनुसार बैंक तथा वित्तीय संस्था नगई ठूलो मात्रामा हकप्रद र बोनस जारी गर्न केन्द्रित भएका थिए । तर मुलुक संघीय संरचनामा गए पछिको नयाँ व्यवस्थाले कतिपय संस्थालाई फेरी मर्जरको बाटोमा डोर्याएको छ ।

केही समय यता फाइनान्स तथा विकास कम्पनीहरु एक्विजिशन तथा मर्जरमा गइसकेको अवस्थामा आइतबार २ विकास बैंकहरु मर्जरमा जानका लागि अन्तिम कसरतमा लागेका छन् ।

अहिले पूँजी वृद्धि अनुसार कमाई हुन नसकिरहेको अवस्था र व्याजको स्प्रेडमा हुन लागेको कडाईले पनि संस्था सञ्चालनमा नै समस्या देखिने अवस्था आउन लागेको छ । यही अवस्थालाई मध्यनजर गर्दै मझौला किसिमका वित्तीय संस्थाहरु मर्जर तथा एक्विजिशनको बाटोमा अघि बढ्न थालेको देखिन्छ ।

आइतबार मात्र बुटवललाई केन्द्र बनाएर वित्तीय सेवा प्रदान गर्दै आएका मिसन डेभलपमेण्ट बैंक (MIDBL) र तिनाउ विकास बैंक (TNBL) एक आपसमा मर्जरमा जाने कसरतलाई अन्तिम रुप दिन लागेका छन । अहिले मिसन डेभलपमेण्ट बैंकको सञ्चालक समितिको बैठक चलिरहेको छ भने तिनाउ विकास बैंकको सञ्चालक समितिको बैठक बस्ने तयारी भैरहेको छ ।

दुवै बैंकले यस अघि मर्जरका सम्बन्धमा गरिएका अनौपचारिक विषयलाई औपचारिक रुपमा परिणत गरि सञ्चालक समितिबाट अनुमोदन गर्ने कार्यक्रम छ । दुवै संस्थाले औपचारिक रुपमा मर्जरको बाटो खाले पछि आइतबार साँझ नै एक आपसमा मर्जरका विषयमा सम्झौता समेत हुन सक्ने बताइएको छ ।

कुन मोडलमा अघि बढ्ने, शेयर स्वाप कति हुने लगायतका विषयमा भने सम्झौता अघि केही खुलेको छैन ।

तिनाउ विकास बैंकको चुक्ता पूँजी ५६ करोड ७७ लाख रुपैयाँ तथा मिशनको ५७ करोड ६४ लाख रुपैंया चुक्ता पूँजी छ ।

आइतबार तिनाउ विकास बैंकको प्रतिकित्ता शेयर १६९ रुपैयाँमा किनबेच भएको छ भने मिसनको प्रतिकित्ता १६० रुपैयाँको दरमा किनबेच भएको छ ।

राष्ट्र बैंकले इजाजतप्राप्त विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनी एक प्रदेश वा राष्ट्रियस्तरमा संचालन हुनुपर्ने व्यवस्था गरेको थियो । राष्ट्रियस्तरमा संचालन हुने विकास बैंकहरुले यसअघि कै व्यवस्था अनुसार न्यूनतम दुई अर्ब ५० करोड चुक्ता पूँजी कायम गर्नुपर्ने छ भने प्रदेशस्तरमा रहने विकास बैंकले एक अर्ब २० करोड चुक्ता पूँजी कायम गर्नुपर्ने हुन्छ ।

मिशन र तिनाउको अहिलेको पूँजीकमा आधारमा एक बराबर एक अनुपातमा शेयर आदान प्रदान भएको खण्डमा नयाँ संस्थाको चुक्ता पूँजी १ अर्ब १४ करोड रुपैंया माथि हुनेछ । प्रदेशस्तरको विकास बैंक बन्नका लागि मर्जर पछि बन्ने संस्थाले थप ६ करोड रुपैंया बराबरको पूँजी बिस्तार गर्नुपर्ने हुन्छ ।
वित्तीय संस्थाहरुमा आउन थालेको यो मर्जरको शिलशिलाले राष्ट्र बैंकको मर्जर नितीलाई भने टेवा पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ ।

केही दिन अघि मात्र ग्लोबल आईएमई बैंकले धरानमा मुख्य कार्यालय रहेको हाथवे फाइनान्सलाई आफुमा विलय गर्ने सम्झौता गरेको थियो । यसभन्दा पहिले प्राइम बैंकले ओम डेभलपमेण्ट बैंकलाई आफुमा विलय गर्ने सम्झौता गरेको थियो ।

यस बीचमा अधिकांश बैंक वित्तीय संस्था, लघुवित्त कम्पनीहरुले साधारण सभामा मर्जरको बाटो खोल्ने विषयमा प्रस्तावहरु लगिरहेका छन् ।