अमेरिकी फेडरल रिजर्भले ब्याजदरमा ५० आधार अंकले कटौती गरेको छ । अब ब्याजदर ४.७५% देखि ५% सम्म हुनेछ । यसअघि मार्च २०२० मा फेडले ब्याजदर घटाएको थियो। मुद्रास्फीति नियन्त्रण गर्न अमेरिकाको केन्द्रीय बैंकले मार्च २०२२ देखि जुलाई २०२३ सम्म ११ पटक ब्याजदर बढाएको थियो ।

गत वर्ष फेडरल रिजर्भले आफ्नो नीतिगत निर्णयमा लगातार तेस्रो पटक ब्याजदरलाई यथावत राखेको थियो । जुलाई २६, २०२३ मा, फेडले बजारको अपेक्षा अनुसार ५.२५ देखि ५.५ प्रतिशतकोे दायरामा नीति दर अपरिवर्तित राखेको थियो।

तर, फेडले पनि सन् २०२४ मा दर कटौती हुने र ४.६ प्रतिशतमा झर्ने संकेत गरेको थियो । फेडले मुद्रास्फीतिलाई सम्बोधन गर्न मार्च २०२२ देखि दरहरू बढाउन थाल्यो। गत वर्ष जुलाईसम्ममा यी दरहरू २३ वर्षयताकै उच्च स्तरमा पुगेका थिए ।

ब्याजदर घटाउँदा कस्तो असर पर्न सक्छ ?

ब्याजदरमा ठूलो कटौतीले शेयर बजार बढ्न सक्ने शेयर बजार विश्लेषकहरु बताउँछन् । अत्यधिक कटौतीले अमेरिकाको आर्थिक स्वास्थ्यको बारेमा चिन्ता गर्न थालिएको छ, जसले लगानीकर्ताहरूको मनोबल घटाउन सक्छ।

एक सानो कटौती (लगभग २५ बेसिक प्वाइन्टस) बजार निराश हुन सक्छ किनभने, बजारले ब्याजदरमा थप कटौतीको अपेक्षा गरेको छ ।ब्याज दर कटौती गर्न ढिलाइले रोजगारी बजार सुस्त हुन सक्छ त्यसैले केन्द्रीय बैंकले बेलैमा काम गर्नुपर्छ ।

रिपोर्टहरूका अनुसार, फेड अधिकारीहरूले संकेत गरेका छन् कि श्रम बजार डेटाले अब मुद्रास्फीतिको सट्टा उनीहरूको निर्णयहरूमा बढी महत्वपूर्ण भूमिका खेल्नेछ।

महँगीसँग लड्ने शक्तिशाली उपकरण हो नीतिगत दर

कुनै पनि केन्द्रीय बैंकसँग नीति दरको रूपमा मुद्रास्फीतिसँग लड्न शक्तिशाली उपकरण हुन्छ। जब मुद्रास्फीति धेरै उच्च हुन्छ, केन्द्रीय बैंकले नीति दर बढाएर अर्थतन्त्रमा मुद्रा प्रवाह घटाउने प्रयास गर्दछ।

नीतिगत दर उच्च भएमा केन्द्रीय बैंकबाट बैंकले लिएको ऋण महँगो हुन्छ । बदलामा, बैंकहरूले आफ्ना ग्राहकहरूको लागि ऋण महँगो बनाउँछन्। यसले अर्थतन्त्रमा पैसाको प्रवाह घटाउँछ। मुद्रा प्रवाह घट्यो भने माग घट्छ र मुद्रास्फीति घट्छ।

त्यसैगरी अर्थतन्त्र खराब चरणबाट गुज्रिरहेको अवस्थामा पुनःप्राप्तिको लागि मुद्रा प्रवाह बढाउनुपर्ने हुन्छ । यस्तो अवस्थामा केन्द्रीय बैंकले नीतिगत दर घटाउँछ । जसका कारण बैंकहरूले केन्द्रीय बैंकबाट प्राप्त कर्जा सस्तो हुने र ग्राहकले पनि सस्तो दरमा कर्जा पाउने गरेका छन् ।