हरिप्रसाद शर्मा
सरकारले नारायण बुटवल सडक विस्तार आयोजनाका एक वर्ष म्याद थप गरिदिएको छ । पटक पटक निर्माण कम्पनीले विभिन्न बाहना बनाएर सडक विस्तारमा ढिलासुस्ती गर्दै आए पनि निर्माण कम्पनीलाई सरकारले पटक पटक म्याद थप गरिदिने गरेको छ ।

आगामी २०८२ असार मसान्तसम्मका लागि एक वर्षको म्याद थप पाएको निर्माण कम्पनीले उक्त अवधिभित्र सडक विस्तार कार्य सम्पन्न गर्नुपर्नेछ । तर, अहिलेकै अवस्थामा चिनियाँ ठेकेदार कम्पनीले सडक विस्तार कार्य सम्पन्न गर्छ भनेर पत्याउने आधार चाहिँ छैन् ।

निर्माण कम्पनीलाई एक वर्ष म्याद थप गरिदिएको छ । आगामी २०८२ असार मसान्तसम्म सडक विस्तारकार्य सम्पन्न गर्ने गरी म्याद थप गरिएको हो । यो सँगै सरकारले उक्त कम्पनीलाई विभिन्न बाहनामा चौथो पटकसम्म म्याद थप गरिसकेको छ ।

चीनको चाइना स्टेट कन्ट्रक्सन इन्जिनियरिङ कर्पोरेसनले साढे तीन वर्षभित्र निर्माण सम्पन्न गर्ने सम्झौताका साथ २०७५ फागुन ९ गतेदेखि निर्माण सुरु भएको उक्त परियोजना हालसम्म पनि पूरा हुन सकेको छैन् ।

साढे तीन वर्षमा सम्पन्न गर्नुपर्ने परियोजना ६ वर्ष पुग्दा पनि अधुरै छ । सम्झौता अवधिमा सडक विस्तार कार्य सम्पन्न नभएपछि सरकारले पटक पटक गरी चार पटकसम्म म्याद थप भइसकेको छ । तर, थपेको म्यादभित्र पनि चिनिँया निर्माण कम्पनीले परियोजना निर्माण सम्पन्न गर्न सकेको छैन ।

परियोजनाको निर्माण कार्य सुरु भएको ६ वर्ष बिते पनि परियोजनाको भौतिक प्रगति निराशापूर्ण छ । दुवै खण्डको सडक विस्तारको काम हालसम्म करिव ७० प्रतिशत सम्पन्न भएको परियोजना प्रमुख सशांक मिश्रले मेरो लगानीलाई बताए ।

निर्माणजन्य सामग्रीको आपूर्ति र उपलव्धतामा स्थानीय सरकारको अवरोध, प्रदेश र संघ सरकारको समन्वयन नहुनु र वन तथा वातावरण मन्त्रालयले दिने स्वीकृतिको ढिलाइका कारण पनि परियोजना निर्माण लम्बिएको मिश्र बताउँछन् ।

पूर्वी खण्डको ६५ किलोमिटर र पश्चिमखण्डको ४७ किलोमिटर गरी कुल ११४ किलोमिटरको उक्त राजमार्गलाई सरकारले ६ लेनमा विस्तार गर्ने योजना लिएको थियो ।

म्याद थप्नमै सरकारको जोडबल

उक्त सडक आयोजनाको सम्झौता अवधिभित्र त सम्पन्न हुन सकेन नै । ४-४ पटकसम्म म्याद थप्दा समेत चिनिँया निर्माण कम्पनीले आयोजना सम्पन्न गर्नतर्फ चासो देखाएको छैन् । सरकारले निर्माण कम्पनीलाइ तोकिएको समयमा सम्पन्न नगरेकोमा दण्डीत गर्नुपर्ने, जरिवाना वा पेनाल्टी लगाउनुपर्नेमा उल्टै पटक पटक म्याद थप गर्नमै तल्लीन देखिएको छ । पटक पटक निर्माण कम्पनीलाई म्याद थप किन गरिएको भन्ने प्रश्नमा सडक विभागका कर्मचारीको टालटुले जवाफ छ ।

विभागका प्रवक्ता प्रभातकुमार झाले चिनिँया निर्माण कम्पनीका विभिन्न ‘कम्पोन्सेसन इभेन्ट’ ले गर्दा पटक पटक म्याद थप गर्नुपरेको बताउँछन् । तर, ४-४ पटक म्याद थप गरेपछि कम्पोन्सेसन इभेन्टको माग पूरा हुन्छ ? आयोजना सम्पन्न हुन्छ ? भनेर सोध्दा उनले जवाफ दिन मानेनन् ।

कोरोना महामारीका बेला चिनिँया निर्माण कम्पनीले उक्त सडक विस्तारकार्यलाई अपेक्षित रुपमा अघि बढाउन सकेन् । निर्माण थालनी गर्ने बेलामा जग्गा अधिग्रहण, बन, रुख कटान, पोल र पाइप हटाउनेजस्ता पूर्व तयारीका काममा नै परियोजना लामो समय अल्मलियो । विद्युत् प्राधिकरणका पोल सार्नु पर्ने,रुख र वन क्षेत्रको प्रयोगको स्वीकृतिमा ढिलासुस्ती, कोरोना महामारीलगायतका कारणले निर्माण कार्य तोकिएको समयभित्र सम्पन्न गर्न नसकेको चिनियाँ कम्पनीको दाबी छ ।

यसपालीको दशैंमा यात्रुलाई हुने छैन सहज

चिनिँया ठेकदार कम्पनीको ढिलासुस्तीका कारण वर्षौदेखि यात्रुहरुले उक्त सडकखण्डमा सास्ती भोग्दै आएका छन् । यसपालीको बर्खायामका बेला पनि त्यस सडकखण्ड हुँदै यात्रा गर्ने यात्रुहरुले भोग्नुसम्मको सास्ती भोगे । सरकारलाई गाली गरे । तर, सडकको अवस्था भने सुध्रिन सकेको छैन् ।

बर्खायाममा हिलो र जामका कारण सडकखण्डको दाउन्ने खण्डमा यात्रुहरुले यसपाली सास्ती भोगे । वर्षा रोकिएसँगै पुनः सहजता भए पनि निर्माणको ढिलासुस्तीले यसपालीको दशैं मान्न घर जाने यात्रुले पनि सास्ती भोग्नुपर्ने देखिएको छ । दाउन्ने खण्डको सडक विस्तारकै चरणमा छ । त्यसखण्डमा कालोपत्रे नगरिँदा यात्रा थप कष्टकर हुँदै गएको छ।

कुल १६ अर्ब ९९ करोड ५२ लाख लागत अनुमान गरिएको सडक आयोजना समयमै सम्पन्न हुन नसक्दा पश्चिम बुटवल हुँदै काठमाडौं र चितवन पूर्वको यात्रामा निस्कने यात्रुहरुलाई दैनिक आवतजावतमा समस्या हुँदै आएको छ ।