वित्तीय टिप्पणीकार तथा सीएनबीसीको म्याड मनी कार्यक्रमका होस्ट जिम क्रेमरले यो आउँदो हप्ता १९८७ शैलीको ‘ब्ल्याक मन्डे’ को भविष्यवाणी गरेका छन्। क्रेमरले यसको श्रेय अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले विश्वभरका देशहरूमा लगाएको पारस्परिक करलाई दिएका छन्।

‘यदि ट्रम्पले नियम पालना गर्ने देशहरूलाई राहत प्रदान गरेनन् भने १९८७ को परिदृश्य – तीन दिनको गिरावट र त्यसपछि सोमबार २२% गिरावट – सम्भवतः सम्भव छ’–क्रेमरले भने –‘हामीले पत्ता लगाउन धेरै समय पर्खनु पर्दैन। यो सोमबारसम्म थाहा हुनेछ।’

जिम क्रेमरका सही साबित भएका ३ ठूला भविष्यवाणीहरू

१. एनभिडियामा बुलिश कल (२०२३): क्रेमरले २०२३ मा एनभिडिया जस्ता मेगा–क्याप टेक कम्पनीहरूमा बुलिश अडान लिएको थियो। त्यतिबेला स्टक लगभग ४१५ मा कारोबार भइरहेको थियो। जनवरी २०२५ मा, यो ४१५० को नजिक पुगेको थियो। यसको अर्थ, उनको आह्वान सही साबित भयो।

२. बजार अस्थिरता (२०२२) : २०२२ को सुरुमा, क्रेमरले बजार अस्थिरताको भविष्यवाणी गरेका थिए, जुन सत्य साबित भयो। त्यो वर्ष स्टकमा ठूलो अस्थिरता देखियो। एसएन्डपी ५०० सूचकांक लगभग १९% ले घट्यो। उनको चेतावनी लगानीकर्ताहरूका लागि उपयोगी साबित भयो।

३. २००८ पछिको पुनरुत्थान (२००९) : २००८ को वित्तीय संकट पछि, क्रेमरले २००९ मा बजार पुनरुत्थानको भविष्यवाणी गरे। उनले लगानीकर्ताहरूलाई कमजोर स्टकहरूमा अवसरहरू खोज्न सल्लाह दिए। त्यो वर्ष एस एण्ड पी ५०० सूचकांक २३.५% ले बढ्यो।

जिम क्रेमरका गलत साबित भएका ३ ठूला भविष्यवाणीहरू

१. हेवलेट–प्याकार्ड (२०१२) :  नोभेम्बर २०, २०१२ मा, क्रेमरले दर्शकहरूलाई “हेवलेट–प्याकार्ड र बेस्ट बाइको शेयर तुरुन्तै बेच्न“ सल्लाह दिए। यद्यपि, अर्को छ महिनामा, हेवलेटको स्टक ११५% ले बढ्यो। अनि बेस्ट बाइको स्टक १२४% ले बढ्यो। अर्थात्, उनको भविष्यवाणी गलत साबित भयो।

२. बियर स्टनर्स (२००८) :  मार्च ११, २००८ मा म्याड मनी सेगमेन्टको क्रममा, क्रेमरले बियर स्टनर्सको बारेमा दर्शकको प्रश्नको जवाफमा भने, “होइन, होइन, होइन! बियर स्टनर्स ठीक छ! आफ्नो पैसा ननिकाल्नुहोस्... त्यो मूर्खतापूर्ण हुनेछ।“

पाँच दिन पछि, मार्च १६ मा, बियर स्टन्र्स ध्वस्त भयो र प्रति शेयर ४२ मा जेपी मोर्गन चेसलाई बेचियो। एक समयमा यसको मूल्य १३३ डलर थियो।

३. डट–कम बबल (२०००) :  जनवरी २००० मा, डट–कम बबलको चरम सीमामा, क्रेमरले टेक स्टकहरूमा लगानी गर्न सिफारिस गरे र १९९९ को प्रदर्शन दोहोर्याउन सकिने बताए।

यद्यपि, त्यसको केही समयपछि नै फोका फुट्यो, र उनले सिफारिस गरेका एरिबा र इन्फोस्पेस जस्ता स्टकहरू तीव्र रूपमा घटे। अरिबाको शेयर ४१६८.७५ को उच्चतम मूल्यबाट ४२ मा झरेको थियो। उही समयमा, इन्फोस्पेसको स्टक ४१,३०५ बाट घटेर ४२.६७ मा झर्यो।

जिम क्रेमरको एक्युरेसी दर ४७ प्रतिशत

क्रेमरको भविष्यवाणीमाथि गरिएको अध्ययनले उनको शुद्धता लगभग ४७% रहेको अनुमान गरेको छ। सीएक्सओ एडभाइजरीले २००५–२०१२ को अवधिमा उनीहरूले छानेका ६२ स्टकहरूको विश्लेषण गर्यो र ४६.८% को सफलता दर फेला पार्यो।

रेसिप्रोकल ट्यारिफ घोषणापछि दुई दिनमा डाउ जोन्स ९% गिरावट

अप्रिल ४ मा डाउ जोन्स सूचकांक २,२३१.०७ अंक वा ५.५०% ले घटेर ३८,३१४ मा बन्द भयो। अप्रिल ३ मा पनि यो ३.९८% ले घटेको थियो।

अप्रिल ४ मा, एसएन्डपी सूचकांक ३२२.४४ अंक वा ५.९७% ले घटेर ५,०७४ मा झर्यो। अप्रिल ३ मा पनि यो ४.८४% ले घटेको थियो।

अप्रिल ४ मा, नास्ड्याक कम्पोजिट १,०५० अंक वा ५.९७% ले घटेर बन्द भयो। एक दिन अघि अप्रिल ३ मा पनि यो ५.८२% ले बन्द भएको थियो।

५ ट्रिलियन डलरले घट्यो दुई दिनमा अमेरिकी बजार पूँजीकरण

अप्रिल ३ मा एसएन्डपी ५०० सूचकांकको बजार पूँजीकरण ४४५.३८८ ट्रिलियन थियो, जुन अप्रिल ४ मा घटेर लगभग ४४२.६७८ ट्रिलियनमा झरेको छ। जबकि अप्रिल २ मा, बजार पूँजीकरण ४४७.६८१ ट्रिलियन थियो। अर्थात्, दुई दिनमा बजार पूँजीकरण लगभग ५ ट्रिलियन डलरले घटेको छ।

अमेरिकी बजारमा गिरावट आउनुका ४ कारण

चीनले पनि अमेरिकामाथि ३४% कर लगाएको छः चीनले शुक्रबार अमेरिकामाथि ३४% प्रतिशोधात्मक कर लगाउने घोषणा गरेको छ। नयाँ कर अप्रिल १० देखि लागू हुनेछ। दुई दिन अघि अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले विश्वभरि समान शुल्क लगाएका थिए। यसमा चीनमाथि ३४% अतिरिक्त भन्सार लगाइएको थियो। अब चीनले अमेरिकामाथि पनि त्यही कर लगाएको छ।

कम्पनीहरूको नाफा घट्ने डरः अमेरिकाले सबै आयातित सामानहरूमा १०% न्यूनतम भन्सार शुल्क र केही देशहरूमा अझ बढी भन्सार शुल्क लगाउने घोषणा गरेको छ (जस्तै चीनमा ३४%, भियतनाममा ४६%)। यसले त्यहाँबाट आउने सामानको मूल्य बढाउनेछ। यसले कम्पनीहरूको लागत बढाउनेछ, जसले गर्दा उनीहरूको नाफामा असर पर्नेछ। नाफा घट्ने डरले लगानीकर्ताहरूले सेयर बेच्न थालेका छन्, जसले गर्दा बजारमा गिरावट आएको छ।

विश्वव्यापी व्यापार युद्धको डरः अमेरिकाले कर घोषणा गरेपछि, अन्य देशहरूले पनि प्रतिशोधात्मक कर लगाउन सक्छन्। उदाहरणका लागि, यदि भारतमा २६% भन्सार शुल्क छ भने, भारतले अमेरिकी सामानहरूमा पनि भन्सार शुल्क बढाउन सक्छ। यसले विश्वव्यापी व्यापारमा बाधा पुर्याउन सक्छ, जसले आपूर्ति शृङ्खलालाई असर गर्नेछ। यो अनिश्चितताका कारण लगानीकर्ताहरू चिन्तित भएका छन् र शेयर बजारबाट पैसा निकाल्न थालेका छन्।

आर्थिक सुस्तता हुने चिन्ता : यदि भन्सार शुल्कले सामानहरू महँगो बनाउँछ भने, मानिसहरूले कम किन्नेछन्, जसले अर्थतन्त्रलाई सुस्त बनाउन सक्छ। थप रूपमा, कम मागका कारण कच्चा तेलको मूल्य पनि घटेको छ (प्रति ब्यारेल अमेरिकी कच्चा तेल ४६९.६३)। यो कमजोर आर्थिक गतिविधिको संकेत हो। यसले लगानीकर्ताको विश्वासलाई हल्लाएको छ र बजारको गिरावटलाई तीव्र बनाएको छ।

विगत १० वर्षमा ४ प्रतिशतभन्दा बढी एसएन्डपी ५०० मा गिरावट आएको दिन

रेसिप्रोकल ट्यारिफ ९ अप्रिलबाट लागू हुने

अमेरिका प्रवेश गर्ने सबै सामानहरूमा १०% आधारभूत (न्यूनतम) भन्सार लगाइनेछ। आधारभूत ट्यारिफ अप्रिल ५ मा लागू हुनेछ र पारस्परिक ट्यारिफ अप्रिल ९ मा मध्यरात १२ बजे पछि लागू हुनेछ। व्यापारको सामान्य नियम अन्तर्गत आयातमा आधारभूत शुल्क लगाइन्छ, जबकि पारस्परिक शुल्क अर्को देशको शुल्कको प्रतिक्रियामा लगाइन्छ।