सरकारले वर्षेनी प्रसारण लाइन पूर्वाधारमा अर्बौ रुपैयाँ लगानी गरिरहे पनि त्यसअनुसारको प्रतिफल प्राप्त हुन नसकेको पछिल्लो तथ्यांकले देखाएको छ । 

दशकौंअघि निर्माण सुरु भए पनि ढिलासुस्तीका कारण धेरैजसो प्रसारण लाइन निर्माण सम्पन्न हुन नसकेका हुन् ।

नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका अनुसार, हालसम्म दुई दर्जभन्दा बढी प्रसारण लाइन तथा सवस्टेशन आयोजनाहरु निर्माणको प्रक्रियामा छन् । यद्यपी, गत आर्थिक वर्ष २०८१/०८२ मा भने ३ वटा प्रसारण लाइन र २ वटा सवस्टेशन मात्र निर्माण सम्पन्न भएका हुन् । सो अवधिमा १३२ र २२० केभी क्षमताका प्रसारण लाइन तथा सवस्टेशन निर्माण सम्पन्न भएका हुन्। जसमध्ये सो अवधिमा न्यू–बुटवल बर्दघाट २२० केभीए ट्रान्समिसन लाइन, मस्याङ्दी–काठमाडौं २२० केभीए प्रसारण लाइन, अमलेखगञ्ज १३२ केभीए सवस्टेशन, मुलपानी सवस्टेशन १३२ केभीए र समुन्द्रटार–त्रिशुली ३ बी १३२ केभीए प्रसारण लाइन निर्माण भएर सञ्चालनमा आएका हुन् । दर्जनौं परियोजना निर्माण अघि बढे पनि वार्षिक रुपमा निर्माण सम्पन्न हुने आयोजनाहरु हातको औंलामा गन्न सकिने मात्र रहेका हुन् ।

डेढ दर्जन प्रसारण तथा सवस्टेशन निर्माणकै चरणमा

प्राधिकरणका अनुसार, अहिले देशभर डेढ दर्जन बढी प्रसारण लाइन तथा सवस्टेशन पूर्वाधारहरु निर्माणधीन अवस्थामा छन् । वषौंअघि निर्माण सुरु भए पनि निर्माणको ढिलासुस्तीका कारण कतिपय प्रसारण लाइन आयोजनाहरु अलपत्र समेत पर्ने स्थिति छ ।

विवरणअनुसार, तामाकोशी–काठमाडौं २२०/४०० केभी प्रसारण लाइन, लप्सीफेदी र चाँगुनारायण सवस्टेशन निर्माण, खिम्ती–बाह्रबिसे–लप्सीफेदी ४०० केभी सवस्टेशन, काठमाडौं उपत्यका प्रसारण क्षमता सुदृढीकरण परियोजना (फेज १ र २), चोभार–पाटन–चापागाउँ अन्डरग्राउन्ड १३२ केभी प्रसारण लाइन, बोराङ–लोपाङ–रातमाटे २२० केभी प्रसारण लाइन, मस्याङ्दी करिडोर २२० केभी प्रसारण लाइन र डाँडाखेत–राहुघाट १३२ केभी प्रसारण लाइन, पाङ्टन १३२ केभी सवस्टेशन निर्माण प्रक्रियामा छन् ।

त्यस्तै, हेटौंडा–परवानीपुर–पोखरीय १३२ केभी प्रसारण लाइन, केराउन १३२ केभी सवस्टेशन, अरुणखोला (दुम्कीबास) १३२ सवस्टेशन, घोराही–माडीचौर १३२ केभी प्रसारण लाइन, कोहलपुर–नेपालगञ्ज १३२ केभी प्रसारण लाइनलगायतका देशभर अन्य ठाउँमा पनि आयोजनाहरु निर्माण प्रक्रियामै छन् ।

निर्माणमा सधैं किन हुन्छ ढिलाइ ?

सन् २०१७ देखि निर्माण सुरु भएको मस्याङ्दी करिडोर २२० केभी प्रसारण लाइन आयोजना अहिलेसम्म पनि पूरा हुन सकेको छैन् । निर्माण सुरु भएको ८ वर्ष बित्दासमेत विभिन्न कारणले उक्त प्रसारण लाइन निर्माण पूरा हुन सकेको छैन् ।

त्यस्तै, चिलिमे–त्रिशुली २२० केभी प्रसारण लाइन निर्माण सुरु भएको पनि झन्डै एक दशक भइसकेको छ । यद्यपी, स्थानीयको अवरोध, वन क्षेत्रको अनुमति पाउन ढिलाइलगायतका कारणले परियोजना अहिलेसम्म पूरा हुन सकेको छैन् ।

यीलगायत निर्माणधीन अवस्थाका अधिकांश आयोजनाहरु जग्गा अधिग्रहणमा समस्या, वन तथा वातावरण मन्त्रालयको अनुमति वा स्वीकृति प्रक्रियामा ढिलाइ, ठेकेदारको कमजोरी, स्थानीयको अवरोध, निर्माण सामग्री आपूर्तिमा समस्या, भौगोलिक कठिनाइलगायतका कारणले ढिलाई हुने गरेका छन् ।

जग्गा अधिग्रहण, रुख कटानको अनुमति र स्थानीयको अवरोधलगायतका कारण धेरैजसो प्रसारण पूर्वाधार आयोजनाहरु निर्माणको चरणमा समस्या पर्ने गरेको ग्रीन इनर्जी आन्ट्रप्रेनर नेपालका अध्यक्ष सुर्य अधिकारीले बताए ।

उनले प्राधिकरणले आयोजनाको शुक्ष्म अनुगम र निगरानी नगर्दा देशभर प्रसारण लाइन आयोजनाहरु अलपत्र परेको बताए । ‘भरपर्दो विद्युत् दिने निकायले प्रसारण लाइन वर्षौसम्म पनि सम्पन्न गर्न सक्दैन्,’ उनले भने, ‘सरकारले शुक्ष्म अनुगमन र निगरानी गर्दै अघि बढनुपर्छ ।’

यता, नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले भने देशभरका प्रसारण तथा वितरण प्रणाली सुधार गर्ने दिशामा लागेको जनाएको छ । गुणस्तरीय र भरपर्दो विद्युत् आपूर्तिका लागि प्रसारण तथा वितरण प्रणाली सुधार गर्नु नै अहिलेको आवश्यकता रहेकाले त्यसतर्फ नै लागेको प्राधिकरणका प्रवक्ता राजन ढकालले बताए ।