विगत दुई महिनादेखि लेबनानी व्यापारीले खाद्यान्नको मूल्यवृद्धि भएको बताएका छन् । लेबनानी पाउण्डसँग अमेरिकी डलरको मूल्य बढेपछि लेबनानमा खाद्यान्नको मूल्यदरमा वृद्धि भएको हो।
“चिनी, चामललगायतका दैनिक उपभोग्य वस्तुको मूल्यमा पछिल्लो समय वृद्धि भएको मेरो अनुभव छ,” लेबनानको प्रसिद्ध बजार स्पिनीमा नियमित सामान किन्दै आएका उपभोक्ता मोनाले सिन्ह्वासँगको कुराकानीमा बताए। मोनाले भने,“पछिल्लो दुई-तीन महिनामा मेरो खाद्यान्नको बिलमा करिब १० प्रतिशतले वृद्धि आएको छ ।”
अर्का उपभोक्ता फेरियलले पछिल्लो समय खासगरी मासु र दुधजन्य सामानको मूल्य आकासिएकोमा आश्चर्य व्यक्त गरे। त्यसैगरी पछिल्लो मुद्रा सङ्कटले आफ्नो व्यवसाय धाराशायी भएको कम्प्युटरका सामान आयात गर्ने एक व्यापारीले नाम उल्लेख नगर्ने शर्तमा बताए।
उनले भने विदेशबाट सामान खरिद गर्दा डलरमा खरिद गर्नुपर्ने र डलरको मूल्य लेबनानी पाउण्डको तुलनामा बढेकोले कम्प्युटरको सामानमा मूल्य बढाउनुको विकल्प छैन । मूल्यमा एक्कासी वृद्धि गर्नुपर्दा व्यापारमा निकै गिरावट आएको उनको धारणा थियो ।
लेबनानमा डलरको अभाव भएको कथा सुनाउँदै उनले भने, “बैंकहरूले सरकारले तोकेको मूल्यमा लेवनानी पाउण्डसँग डलर साट्न निकै आनाकानी गर्ने गरेकोले विदेशबाट सामान खरिद गर्नका लागि डलरको अभाव हुने गरेको छ । यसका कारण डलर साट्न कालो बजारियासँग पुग्नुपर्ने भएको छ ।”
उनले भने,“त्यसैले बजार मूल्यमा सामान दिन कठिनाई हुन्छ । डलर साट्दा लागेको आर्थिक भार ग्राहकको थाप्लोमा पर्ने गरेको छ । तर अकस्मात भएको मूल्यवृद्धिको कारण ग्राहकलाई बुझाउन कठिन छ । फलतः उनीहरूबाट टाढा हुनुपर्ने बाध्यता व्यापारीको हुन्छ । व्यापार निकै खस्किन थालेको छ ।”
- वैदशिक मुद्रा सञ्चिती घटेर जर्जर अवस्थामा
लेबनानमा सरकारले एक अमेरिकी डलरको मूल्य एक हजार ५०७ लेबनानी पाउण्ड तोकेको छ। आर्थिक मन्दीका कारण डलरको भाउ बढेको, आर्थिक अनिश्चितताका कारण लेबनानबाट विदेशमा गएकाले रेमिट्यान्स (विप्रेषण) पठाउने क्रम घटेकोले लेबनानको वैदशिक मुद्रा सञ्चिती घटेर जर्जर अवस्थामा पुगेको छ। यसले गर्दा सामान आयात गर्न डलर साट्न खोज्ने व्यापारी र भ्रमण वा अन्य कारणले विदेश जाने नागरिकले डलरको अभाव झेल्नुपरेको छ ।
व्यापारी तथा सर्वसाधारणले डलर साट्नु पर्दा सरकारले तोकेका एक अमेरिकी डलर बराबर एक हजार ५०७ लेबनानी पाउण्डभन्दा ५०० पाउण्ड बढी तिरेर पनि डलर साट्न सहज छैन। लेबनानीहरूले प्रति डलर एक हजार ६०० लेबनानी पाउण्ड तिरेर डलर पाउँदा ठूलो युद्ध जितेकोजस्तो अनुभव गर्नुपर्ने बाध्यता छ ।
घरायसी सामग्री खरिद्का लासिग आर्थिक तथा सामाजिक परिषद्का व्यापार प्रतिनिधि आदनान रम्मालले भने, “बैंकले लेबनानी पाउण्डसँग डलर साट्न निकै कडाई गरेका छन् । यसको असर सर्वसाधारणसम्म पुगेको छ ।” रम्मालका अनुसार आयातित विदेशी सामानको मूल्यमा सरकारले तीन प्रतिशत दरभार थपेको छ यो सिधै उपभोक्ताबाट उठाउनुपर्ने बाध्यता व्यापारीलाई छ ।
आर्थिक मन्दीको प्रभाब व्यापार क्षेत्रमा पर्दा यस बर्षको अन्त्यसम्ममा झण्डै १५ प्रतिशत लेबनानी व्यवसायी आफ्नो पेशाबाट धराशायी बन्ने अवस्था आएको रम्मालले बताउनुभयो । कैयौँले त उनीहरूका व्यवसायलाई विस्तारै खुम्चाइसकेका उनले बताए। लेबनानी उपभोक्ता संघका अध्यक्ष जोहाइर बेरोले लेबनानी सरकारी अधिकारीले यहाँको सम्पूर्ण आर्थिक प्रणालीको पुनरावलोकन गर्ने समय आएको सिन्ह्वासँग बताए।
उनले भने,, “हामीले कृषि र उद्योगका क्षेत्रमा लगानीको संरक्षण गर्ने र स्थानीय उत्पादनलाई प्रोत्साहन गरी वैदेशिक आयातमा कम भर पर्नुपर्ने अवस्था टड्कारोरूपमा देखिएको छ । अन्यथा लेबनानको अर्थतन्त्र थप धाराशायी बन्ने छ र लेबनानी बजार मूल्य थप आकासिने छ ।”
