बचत र खर्च एकै सिक्काका दुई पाटा हुन्। बचत गर्न इच्छाशक्ति चाहिन्छ। प्रायः यस्ता व्यक्तिहरु भेटिन्छन् जसको तलब वा कमाई लाखौँमा हुन्छ। तर, बचतको नाममा केही हुँदैन। जति कमाइरहेका छन्, सबै खर्च गरिरहेका हुन्छन्।
वास्तवमा, बचतको लागि आय सीमा निश्चित छैन। महत्वपूर्ण कुरा यो हो कि तपाई आफ्नो भविष्यको बारेमा कत्तिको सचेत हुनुहुन्छ। कहिलेकाहीँ कम आम्दानी भएकोले पनि बचतमा ठूलो रकम जोड्छन् भने कतिपयले राम्रो तलब पाएर पनि बचत गर्न सक्दैनन्। त्यसैले बचत गर्ने निर्णय असम्भव छैन। यसका लागि बचत, खर्च र लगानीबीच सन्तुलन कायम गर्नुपर्छ।
आम्दानी र खर्चबीच सन्तुलन मिलाउन जरुरी छ
प्रायः मानिसहरुले गुनासो गर्छन् कि आफुले धेरै कमाउँछ, तर पैसा कहाँ खर्च हुन्छ, थाहा हुँदैन। यो सारा मामिला मिस म्यानेजमेन्टको हो। त्यस्ता व्यक्तिहरुसँग खर्चको कुनै सूची हुँदैन। आज हामी तपाईलाई बचत, खर्च र लगानीको बारेमा विस्तृत रुपमा बताउँछौँ। यदि तपाई रोजगार हुनुहुन्छ वा कुनै रोजगारीसँग सम्बन्धित हुनुहुन्छ भने यी तीनवटै तपाईको बैंक खातासँग सिधै सम्बन्धित छन्। यो समस्या समाधान गर्न तपाईसँग कम्तिमा तीनवटा बैंक खाताहरु हुनुपर्छ।

पहिलो खाता (बचत)ः तपाईले काम गर्नुहुन्छ भने प्रत्येक महिना तलब पाउनुहुन्छ, जुन खातामा जम्मा हुन्छ। यदि तपाई व्यवसाय गर्नुहुन्छ भने, तपाईसँग निश्चित रुपमा चालु खाता हुनेछ। तलब खातालाई आय खाताको रुपमा पनि नाम दिन सकिन्छ। लगानीको पहिलो पाइलाको रुपमा तलब बाहेक जति आम्दानी छ, त्यो पनि हरेक महिना यस खातामा राख्नुहोस्। जसबाट तपाईले थाहा पाउनुहुनेछ तपाईको कुल आम्दानी कति छ।
दोस्रो खाता (खर्च)ः पहिलो बैंक खाताबाट, जब तपाईलाई थाहा हुन्छ कि आम्दानी कति छ। त्यसपछि सो खाताबाट महिनाको खर्च अर्को बैंक खातामा स्थानान्तरण गर्नुहोस्। अर्थात, दोस्रो खातालाई खर्चको रुपमा मान्यता दिइनेछ। यसलाई खर्च खाता नाम दिन सकिन्छ। यो खातामा महिनाको खर्चको रकम हुनेछ। जसमध्ये आवश्यकता अनुसार खर्च गर्न सकिनेछ।
तेस्रो खाता (लगानी)ः जब तपाई बचत र खर्च बीच सन्तुलन गर्नुहुन्छ, त्यसपछि तपाईको अर्को चरण लगानी हुनेछ। अर्थात, पहिलो खाता (बचत) मा जति पनि रकम खर्च गरेपछि, तपाई यसलाई कहीँ पनि लगानी गर्न सक्नुहुन्छ। तर लगानी गर्ने तपाईलाई छुट्टै बैंक खाता चाहिन्छ।
हामी तपाईलाई बताउँछौँ, लगानी गर्नु अघि तपाईले प्रत्येक महिना कति लगानी गर्ने भनेर निर्णय गर्नुपर्नेछ, र त्यो रकम सिधै पहिलो खाताबाट तेस्रो खातामा रकमान्तरण गर्नुहोस्। त्यसपछि यो खाताबाट हरेक महिना लगानी गर्नुहोस्। तर, सुरुवातमा नै ठूलो रकम लगानी नगर्नुहोस्, यसले तपाईको घरायसी बजेट बिगार्न सक्छ। आम्दानी बढ्दै जाँदा विस्तारै लगानी बढाउन सक्नुहुन्छ।
समग्रमा, तपाईसँग तीनवटा बैंक खाताहरु हुनुपर्छ। पहिलोमा आम्दानीको विवरण, दोस्रोमा महिनाको खर्चको हिसाब र तेस्रोमा लगानीको कोष हुनुपर्छ। यो दिनचर्यालाई ६ महिनासम्म पालना गरेपछि आय पर्याप्त छ, तर त्यो पैसा कहाँ खर्च भयो भन्ने गुनासो हट्नेछ।