तिलिचो ताल पदयात्रा नेपालको मनाङ जिल्लामा रहेको विश्वको सबैभन्दा अग्लो स्थानमा रहेको ताल हो। यो ४९१९ मिटरको उचाइमा अन्नपूर्ण पर्वत शृङ्खलामा अवस्थित छ। विभिन्न पदयात्राहरू मध्ये अन्नपूर्ण क्षेत्र अन्तर्गतको धार्मिक दृष्टिकोणले पनि तिलिचो पदयात्रा प्रसिद्ध छ। हिन्दू र बौद्धहरूले यसलाई आध्यात्मिक महत्वको स्थान मान्छन्।

तिलिचो तालसँगै अन्नपूर्ण सर्किट पदयात्रा

तिलिचो ताल पदयात्रा निस्सन्देह, यसले भव्य मनोरम दृश्यहरू प्रदान गर्दछ। यसले संस्कृति र विविधताको एक विशाल विविधता प्रदान गर्दछ। यो सबैभन्दा सुन्दर गहिरो उपत्यका र अग्ला पहाडहरूको बीचमा अवस्थित छ। विशाल अन्नपूर्ण हिमाल ताललाई घेर्छ। यस ठाउँमा तिब्बती पठार जस्तै सुख्खा भूदृश्य छ। यसको सुन्दरता शब्दमा वर्णन गर्न धेरै जटिल छ। पहाडहरूको बीचमा एउटा सुन्दर ताल छ। पानी शुद्ध छ, र ठाउँ स्वर्गीय छ। बाटोले तपाईंलाई विभिन्न जातीय समूहका मानिसहरू बसोबास गर्ने गाउँमा पुर्याउँछ।

धेरैजसो पदमार्ग अन्नपूर्ण सर्किट मार्गमा पर्छ। यो मस्र्याङ्दी नदी उपत्यकाको किनारमा अवस्थित छ। यसले पूर्वमा मनास्लु र हिमाल चुलीको उत्कृष्ट दृश्यहरू प्रदान गर्दछ। हरेक दिन, तपाईंले विभिन्न परिदृश्यहरू देख्नुहुनेछ। पदमार्ग उपोष्णकटिबंधीय हावापानीबाट सुरु हुन्छ र हिउँ रेखामा समाप्त हुन्छ। पदमार्गले तपाईंलाई यो उचाइमा ताल हेर्न अनुमति दिन्छ। यसको धार्मिक मूल्य पनि छ।

तालको भ्रमण गरेपछि, बाटो याक खार्कामा जान्छ। यो थोरोङ ला दर्रा (५४१६ मिटर) पार गर्दै नियमित बाटोमा मिल्छ। जब हामी दर्रामा जान्छौं, हामी कागबेनीको पठार हुँदै मुक्तिनाथ देख्न सक्छौं र जोमसोम फर्कन सक्छौं। बाटोमा, हामी हरिया उपोष्णकटिबंधीय देखि कठोर अर्ध–मरुभूमि सम्म, हरेक प्रकारको वनस्पति क्षेत्र पार गर्नेछौं।

कसरी पुग्ने तिलिचो ?

मनाङमा रहेको तिलिचो ताल समुद्री सतहदेखि ४ हजार ९ सय १९ मिटर उचाइमा छ । यहाँको निलो पानीमा बादलको छाया तैरिएको दृश्यले धेरैलाई लोभ्याउने गर्छ । तिलिचो पिक र निलगिरि हिमालको ग्लेसियरबाट निर्माण भएको यो ताल हेर्नका लागि ठूलो संख्यामा स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटक आउने गर्छन् । यहाँको पदयात्राका क्रममा स्थानीय संस्कृतिलाई नजिकबाट अवलोकन गर्दै प्राकृतिक दृश्यावलोकनको मज्जा लिन सकिन्छ ।

सवारीसाधनमार्फत लमजुङको बेँसीसहरबाट मनाङको चामे, पिसाङ हुँदै खाङसारसम्म मोटर जाने गर्छ । बेँसीसहरदेखि खाङसारसम्म सीधा यातायात सेवा सञ्चालनमा छ । खाङसारदेखि श्रीखर्क भएर तीन घन्टाको पैदलयात्रामा तिलिचो तालको बेसक्याम्प पुग्न सकिन्छ । बेसक्याम्पबाट पैदल पाँच घन्टा हिँडेपछि तिलिचो ताल पुगिन्छ ।

पैदलयात्रा

लामो पैदलयात्रा गर्न चाहनेहरूका लागि पनि तिलिचो निकै राम्रो रुट हो । यहाँको स्थानीय रहनसहनमा भिज्दै प्राकृतिक दृश्यहरू अवलोकन गर्ने इच्छा धेरैलाई हुन्छ । बेँसीसहरबाट पदयात्रा सुरु गरेपछि पहिलो दिन बाहुनडाँडा वास बस्न पुगिन्छ । दोस्रो दिन घ्यार्मु, स्याँगे हुँदै च्याम्चे र मनाङको पहिलो गाउँ तालगाउँमा पुगेर वास बस्न सकिन्छ । तेस्रो दिन धारापानी, दानाक्यु, बगरछाप, चामे गाउँपालिकाको तिमाङ, थानचोक, कोतो हुँदै मनाङ सदरमुकाम चामेमा वास बस्न पुगिन्छ । चामेबाट लमजुङ हिमाल, मनास्लु र अन्नपूर्ण दोस्रो हिमालको दृश्यावलोकन गर्दै चौथो दिनको यात्रा सुरु हुन्छ ।

अर्को दिन ढुकुरपोखरी हुँदै मनाङ ङिस्याङ गाउँपालिका–१ पिसाङमा वास बस्न सकिन्छ । छैटौँ दिन ग्रिन ताल हुँदै घ्यारु, ङावल, भाक्रामा वास बस्न पुगिन्छ । यहाँबाट तीन हजार ५४० मिटर उचाइमा रहेको मनाङ गाउँ र गंगापूर्ण ताल छोंकर घुम्न सकिन्छ । त्यस्तै, पर्यटकले भाक्रा गाउँबाट ४६०० मिटर उचाइमा रहेको आइस लेक, मिलारेपा केभजस्ता प्राकृतिक र धार्मिक स्थानहरूको अवलोकन गर्दै दुई दिन मनाङ गाउँमा वास बसेर यात्रा फेरि सुरु गर्ने गर्छन् । मनाङ गाउँबाट खाङसार, श्रीखर्क हुँदै ४२०० मिटर उचाइमा रहेको तिलिचो बेसक्याम्प पुगिन्छ । त्यसपछि तिलिचो ताल पुग्न सकिन्छ ।

कुन समय उत्तम ?

असोज, कात्तिक र मंसिरको सिजन तथा चैत, वैशाख र जेठको सिजन तिलिचो ताल घुम्नका लागि उपयुक्त हुने स्थानीय व्यवसायीहरु बताउँछन् । यो समयमा आकाश खुलेको हुन्छ र सुन्दर दृश्यावलोकन गर्न पाइन्छ । वर्षा सिजनमा लेकाली फूलहरू फुल्ने र तिनीहरूको गन्धले लेक लाग्ने गर्छ । हिउँदको सिजनमा हिउँ पर्ने र बढी चिसोका कारण जान सकिँदैन ।

खर्च कति ?

विभिन्न टुर कम्पनीले तिलिचोको प्याकेज बनाएर बिक्री गरिरहेका हुन्छन् । स्वदेशी तथा विदेशी दुवै पर्यटकलाई लक्षित गरेर प्याकेज बनाइएको हुन्छ । यदि आँट र गन्तव्यबारे पर्याप्त जानकारी भएमा व्यक्तिगत रूपमा पनि तिलिचो जान सकिन्छ । यहाँ पुग्नका लागि कम्तीमा २५ हजार छुट्याउनुपर्छ । तिलिचो यात्रामा नजिकैका हिमाली सौन्दर्य, रमणीय खर्क, वनस्पति, वन्यजन्तुजस्ता विभिन्न दृश्यले मन आनन्दित पार्ने गर्दछ ।