गत बिहीबार बसेको नेपाल बैंकर्स संघको बैठकले निक्षेपको ब्याजदर बढाएसँगै व्यवसायीहरु थप आक्रोसित बनेका हुन् । बैंकर्स संघको ब्याज बढाउने निर्णय गलत भएको महासंघका उपाध्यक्ष श्रेष्ठले बताए । ‘निक्षेप ब्याजदर बढाउनु एकदम गलत काम भयो । गर्न नहुने काम हो । यसले ऋणको ब्याज पनि बढाउँछ,’ उनले भने, ‘यसले काम नगरी खानेलाई मात्रै बढ्वा दिने भयो । काम गरेर खानेको पीडा कसैले पनि बुझ्ने भएनन् ।’
निक्षेपकोसँगै कर्जाको ब्याज पनि बढ्दै जाने हो भने बैंकबाट ऋण लिएकाहरु उठनै नसक्ने गरी थला पर्ने छन् । कति मानिसको घरखेत लिलालम हुने हो ।
बैंकको ब्याजदर एक वर्षमा नै दोब्बरले बढेको छ । अझै कति बढ्ने हो त्यसले पनि झनै व्यवसायीलाई पिरोल्ने महासंघका उपाध्यक्ष श्रेष्ठले बताए । ‘कति मानिस शेयरमा टाट पल्टिसकेका छन् । कति जना आत्महत्या गर्न तयार छन् । कति जनाले दुख पाएका छन्,’ उनले भने, ‘ यो त प्रत्येक महिना बढाउँदै लैजाने देखिन्छ । ब्याजदर बढाएकोमा सबै जनाले विरोध गर्नु पर्ने हो कसैलाई मतलब छैन् ।’
बैंकहरुको ‘कार्टेलिङ’
व्यवसायीहरुले बैंकले एकतर्फी रुपमा बढाएको ब्याजदरलाई ‘कार्टेलिङ’ गरेको आरोप लगाएका छन् । बैंकहरुले पछिल्लो समय ब्याजदर बढाएर कार्टेलिङ गरेको महासंघका उपाध्यक्ष श्रेष्ठले बताए ।
‘यो नगराउनका लागि त बैंकहरुले संयमित भएर काम गर्नु पर्यो । बैंकहरुले कार्टेलिङ गरे भने कार्टेलिङ ऐन नलाग्ने ?,’ उनले भने, ‘यस्तो कुरा त वाणिज्य विभागले हेर्नु पर्ने हो । आपूर्ति ऐनमा यो व्यवस्था गरेको छ । अपराध पनि त्यसैमा पर्छ । कार्टेलिङ गरेर ब्याज बढाउ भनेर निर्णय गर्नु त अपराध हो । कारवाही गर्नु पर्छ । देशभरको बैंकहरुले मिलेर हामीले दिने ब्याज बढाउँछौं, लिने ब्याज बढाउँछौं भनेर भन्न पाइने कि नपाइने ? यो कार्टेलिङ होइन र ?’
बैंकले प्रिमियम पनि बढाए
बैंकहरुले ब्याज मात्र होइन्, प्रिमियम पनि बढाएको आरोप पनि महासंघका उपाध्यक्ष श्रेष्ठले लगाए । ‘तिर्दाखेरी पहिले प्रिमियमको १-२ प्रतिशत लगाएको थियो, अहिले ४ प्रतिशत लगाएको छ । यो गराउन पाइन्छ, पाइदैन । यो भनेको त राज्यले हेर्नु पर्यो त,’ उनले भने,‘हामी व्यवसायी कराएर मात्र हुने होइन् । अहिले राष्ट्र बैंकले त्यो प्रिमियम फिर्ता गर भनिरहेको छ । तर, बैंकहरुले फिर्ता गरिरहेको छैन् । बैंकहरुले गभर्नरलाई ‘प्रेसर’ गरेर त्यो नगराउन खोजिरहेका छन् । बैंकहरुले गभर्नरलाई प्रभावमा पार्न खोजिरहेका छन् । बैंकको आधार दर बढेको मात्रै त ब्याज बढाउने हो । त्यसमा प्रिमियम बढाउन पाइने कि नपाइने ?’
लगानीयोग्य रकमको अभावको जाेहो गर्ने काम बैंकको
बैंकले लगानीयोग्य रकमको अभावको जोहो गर्ने काम गर्नु पर्ने व्यवसायीहरु बताउँछन् । ‘बैंक खोलेको किन ? पैसा छैन् भने पैसाको व्यावस्थापन गर्ने त उनीहरुको काम हो । ऋण दिन नसक्नेले बैंक किन खोलेको त ? पैसा ल्याउनु पर्यो त उनीहरुले नभए चुप लागेर बस्नु पर्यो । ब्याज बढाएर मात्र हुन्छ,’ एक व्यवसायीले भने ।
बैंकले व्यवसायीलाई निचोरे
बैंकहरुले त अहिले व्यवसायीलाई कर्जाको ब्याज बढाएका छन् र उनीहरुले व्यवसायीलाई चिथोरेका र निचोरेका छन् । ‘बैंकहरुले त व्यवसायीको जम्मै हात खुट्टा बाँधेर राखेको छन्,’ एक व्यवसायीले भने, ‘व्यवसायीलाई अन्याय भएको छ । ऋणीले त कराउन पनि सक्दैनन्, करायो कि त त्यसैलाई भोलीदेखि ऋण दिँदैन भन्छ । यो त राज्य नभएको देश जस्तै भएको छ ।’
सर्प पनि नमरोस लठ्ठी पनि नभाचियो भन्ने नीति ल्याउनु पर्ने
एउटा उखान नै छ,‘सर्प पनि नमरोस लठ्ठी पनि नभाचियो’ भन्ने । बैंक पनि चलोस, ऋणीको व्यवहार चलोस र बैंकमा पैसा राख्नेले पनि केही पैसा पाओस । तीन वटै बच्नु परो भन्ने नीति ल्याउनु पर्ने थियो । तर, त्यसको ठिक विपरित नीति ल्याइयो । यो एकदमै गलत भएको व्यवसायीको भनाइ छ ।
व्यवसायीका दुई कुरा
प्रिमियम जोडेर बैंकले लिएको पैसा व्यवसायीलाई फिर्ता दिनु पर्यो । नियमन निकायले ‘स्टोङल्ली’ भनेर फिर्ता दिलाउनु पर्छ ।
राष्ट्र बैंकले ब्याजदर बढाउन दिँदैन भनेको अवस्थामा बैंकर्स संघले बढाउने निर्णय गरेको छ । यो बढाउने भन्नु भनेको गैर कानुनी हो ।