हरेक साता लगानी र अर्थ सम्बन्धि पुस्तककाे सारंश प्रस्तुत गर्ने क्रममा यस साता हामीले राेबर्ट किओसाकीद्वारा लिखित पुस्तक 'रिच ड्याड्स गाइड टु इन्भेष्टिङ्ग' काे सारंश लिएर आएका छाैँ। 

फरक फरक व्यक्तिका लागि इन्भेष्टिङ्गको अर्थ फरक हुन्छ........ र निष्क्रिय इन्भेष्टिङ्ग र सक्रिय, सहभागि लगानीकर्ता बीच धेरै फरक छ। रिच ड्याड्स गाइड टु इन्भेष्टिङ्ग, रिच ड्याडको सिरिजका तीन पुस्तकहरुमध्ये एक हो, जसमा लगानीका आधारभूत नियमहरु, लगानी जोखिम कसरी घटाउने भन्ने कुरा, आफुले कमाएको पैसालाई कसरी निष्क्रिय आम्दानी बनाउने भन्ने कुराहरु समावेश छन्।

धनी हुनु राम्रो कि वित्तीय रुपमा सहज हुनुमध्ये कुन राम्रो? भित्री रुपमा, प्रायः मानिसहरु धनी बन्न चाहन्छन् उनीहरु यो पनि महसुस गर्छन् कि उनीहरुको भविष्य पहिले नै निर्धारण भइसकेको छ र उनीहरु वास्तवमा कहिले पनि धनी बन्न सक्दैनन्।

तर तपाई कति धनी हुनुहुन्छ वा हुनुहुन्न, त्यो तपाईमा निर्भर छ। यदि तपाईले धनी बन्ने निर्णय गर्नुभयो र धनीको विचार अपनाउनु भयो भने तपाईले त्यो लक्ष्य नपाउनुको कुनै कारण छैन।

यद्यपि, यहाँ केही त्यस्ता कुराहरु छन् जसलाई तपाईले पहिला सिक्नुपर्छ, किनभने यहाँ कुनै ‘चाँडै धनी बन्ने’ स्किम छैन जसले कुनै काम गरोस्। व्यवहारिक रुपमा, धनी हुनु भनेको वित्तीय शिक्षामा लगानी गर्नु र तबसम्म पढ्नु जबसम्म वित्तीय विवरण विश्लेषण गर्नु दोस्रो प्राकृतिक बानी बन्दैन। यसको अर्को अर्थ कसरी व्यवसाय सिर्जना गर्ने र वृद्धि गर्ने र अनुभव तथा पैसालाई धेरै पैसा कमाउन र राम्रो लगानी गर्न भन्ने कुरा सिक्नु हो।

यद्यपि, पहिलो कदम भनेको विचार सही ठाउँमा आउनु हो र ‘म कहिले धनी बन्न सक्दिन’ बाट ‘म धनी बन्दैछु र यसरी बन्दैछु’ सम्म पुग्नु हो।

यस पुस्तक सारंशमा, तपाईले निम्न कुराहरु पाउनुहुन्छः

• गरिब र मध्यम वर्गले लगानी गर्ने वस्तुमा धनीहरु लगानी गर्दैनन्।
• कर पछि बचेको रकम लगानी गर्नुभन्दा कर तिर्नुभन्दा अघिको रकम लगानी गर्नु किन उचित?
• किन ‘शिक्षित होउ, मेहेनत गर र पैसा बचाउ’ नराम्रो सल्लाह हो?

९० प्रतिशत पैसा, १० प्रतिशत धनी व्यक्तिहरुसँग छ किनकी उनीहरु गरिब र मध्यम वर्गिय जसरी लगानी गर्दैनन्।

तपाईले ८०–२० को नियमको बारेमा सुन्नु भएको होला, जसले भन्छ कि सफलताको ८० प्रतिशत हाम्रो मेहेनतको २० प्रतिशतबाट आउँछ। अन्य सफलताको लागि यो कुरा लागु हुनसक्छ, तर पैसाको कुरामा ९०–१० नियम हुन्छ, किनभने १० प्रतिशत मानिसहरुसँग ९० प्रतिशत पैसा छ।

यो नियम जीवनका धेरै कदमहरुमा लागु हुन्छ। हलिउड स्टारहरुको बारे सोच्नुहोस्, र सोच्नुहोस् कि कति कलाकारहरु हल्लाको टेबलको बीचमा पर्खिरहेका छन्। हो, १० प्रतिशत कलाकारहरु ९० प्रतिशत पैसा कमाउछन्। खेलाडी, संगितकार र लगानीकर्ताहरुमा पनि सोही नियम लागु हुन्छ। वाल स्ट्रीट जर्नलको एक लेखले यसलाई पुष्टि गरेको छ, जसमा भनिएको छ कि अमेरिकाको १० प्रतिशत जनसंख्यासँग कुल शेयरको ९० प्रतिशत छ।

धनी मानिसहरु धेरै पैसा जम्मा गर्न सक्छन्, यस्तो किन हुन्छ? यसको एउटा कारण यो हो कि केही लगानी यस्ता हुन्छन् जुन गरिबको पहुँच बाहिर हुन्छ।

जब उनी युवा थिए र उनीसँग कम पैसा थियो, तब लेखकले आफ्ना धनी साथीहरुसँग सोधेका थिए कि के उनी उनीहरुको बिजनेस डिलमा सहभागि हुन सक्छन्? तर, उनीहरुको मित्रताका बाबजुत, जवाफ जहिल्यै सक्दैनौँ हुन्थ्यो, उनीहरुले सहयोग गर्न नचाहेका कारण होइन, कारण त्यो गैर कानूनी हुन्थ्यो।

अमेरिकामा, यूएस सेक्यूरिटिज एण्ड एक्सचेञ्ज कमिशनले मान्यता प्राप्त लगानीकर्ताहरुका लागि केही लगानीमा प्रतिबन्ध लगाएको छ अर्थात १ मिलियन डलर कुल सम्पत्ती भएका या वार्षिक निरन्तर २ लाख डलर आय भएका। सो भन्दा कम भएका जो कोहीलाई पनि त्यसमा समावेश हुने अनुमति थिएन।

अहिले त्यहाँ बैंकमा कम पैसा भएका मानिसहरुलाई जोखिमपूर्ण लगानी गर्नबाट जोगाउन राम्रो कारण छ। तर, यी नियमहरुले गरिब वर्गलाई उत्कृष्ट लगानी अर्थात धनीहरुले गर्ने लगानीबाट बञ्चित पनि गराउँछ।

त्यसो भने तपाई कसरी त्यो १० प्रतिशत भित्र पर्न सक्नुहुन्छ? यस पुस्तक समीक्षामा धनीजस्तो सोच्न के चाहिन्छ भन्ने कुरा पाउन सक्नुहुन्छ।